"Zielone Mleko" - Innowacje w produkcji mleka krowiego surowego, jego przetwórstwie i wprowadzaniu na rynek serów dojrzewających o podwyższonych walorach odżywczych

KONTEKST I CELE PROJEKTU

Głównym celem projektu było wprowadzenie na rynek innowacyjnego produktu – prozdrowotnych serów dojrzewających. Innowacyjność produktu miała opierać się na jego unikalnym składzie chemicznym, charakteryzującym się wyłącznie naturalnymi składnikami (tzw. „krótka etykieta”) oraz podwyższonymi walorami odżywczymi. Kluczowe dla wartości odżywczej serów była wysoka zawartość kwasu tłuszczowego alfa-linolenowego, witaminy E oraz beta-karotenu. Realizacja tego zamierzenia wymagała stworzenia i wdrożenia innowacyjnego modelu produkcji, będącego efektem współpracy szerokiego konsorcjum, w skład którego weszli producenci mleka, przedsiębiorstwo przetwórcze (Spomlek) oraz instytucja naukowa (Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, obecnie Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich). Wypracowany model zakładał możliwość pogodzenia troski o dobrostan zwierząt i środowisko naturalne z koniecznością dostarczania produktu wysokiej jakości, spełnianiem oczekiwań rynku oraz uwzględnieniem realiów ekonomicznych.

ZREALIZOWANE DZIAŁANIA

Operacja została zrealizowana w dwóch etapach przez poszczególnych konsorcjantów. W Etapie I producenci rolni skupili się na realizacji zaplanowanych zabiegów na użytkach zielonych, związanych z wykonywaniem wsiewek i podsiewów, a także na wdrożeniu zaleceń w zakresie żywienia krów. W siedmiu gospodarstwach uczestniczących w projekcie zaplanowano i zrealizowano również niezbędne wydatki inwestycyjne. Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy prowadził monitoring siedmiu stad bydła mlecznego (łącznie około 300 krów) w celu wyboru reprezentatywnej liczby prób mleka. Instytucja naukowa brała również udział w opracowaniu programu żywienia krów mlecznych, zarówno letniego, jak i zimowego, z wykorzystaniem pasz pozyskiwanych z trwałych użytków zielonych, eliminując jednocześnie kiszonkę z kukurydzy. Wykonano wstępne badania jakości mleka, badając zawartość kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, witaminy E oraz β-karotenu przed wprowadzeniem zmodyfikowanego żywienia. Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie (KPODR) przeprowadził ocenę polową efektywności zastosowania podsiewów i wsiewek traw w gospodarstwach. Etap II obejmował szereg działań związanych z przetwórstwem i promocją. Zakład mleczarski Spomlek zrealizował inwestycję polegającą na zakupie i montażu innowacyjnej linii technologicznej do produkcji sera o podwyższonych walorach odżywczych. Spomlek podjął produkcję sera dojrzewającego z mleka konsorcjantów, przeprowadził badania laboratoryjne sera, a także opracował innowacyjny sposób pakowania w otoczki jadalne. Zmodyfikowano również opakowania foliowe na folię biodegradowalną, papier lub karton, co czyniło je bardziej przyjaznymi środowisku. Opracowano także innowacyjną strategię marketingową. Uczelnia kontynuowała nadzór nad stosowaniem programu żywieniowego oraz wykonywała systematyczne analizy jakości mleka (raz na 2 miesiące przez 12 miesięcy) po wdrożeniu modeli żywieniowych. KPODR w Minikowie przeprowadził kalkulację opłacalności produkcji „Zielonego Mleka”, zorganizował stoisko informacyjne na targach AGRO-TECH Minikowo w 2022 roku, zaprojektował i wydrukował materiały promocyjne oraz zorganizował konferencję podsumowującą. 

OSIĄGNIĘTE REZULTATY I WNIOSKI

W wyniku realizacji projektu osiągnięto szereg wymiernych efektów, które przyczyniły się do poprawy funkcjonowania gospodarstw rolnych oraz jakości produktów końcowych. Wdrożenie nowego modelu żywienia, bazującego na pastwiskach i trwałych użytkach zielonych, poprawiło dobrostan zwierząt, co bezpośrednio przełożyło się na lepszą jakość mleka. Analizy laboratoryjne wykazały wzrost zawartości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, witaminy E oraz beta-karotenu w mleku, znacząco podnosząc jego wartość odżywczą. W gospodarstwach ograniczono chemizację, co spowodowało zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczenia wód gruntowych, a także poprawę bioróżnorodności pastwisk. Inwestycje w gospodarstwach oraz zastosowanie podsiewów poprawiły ich wydajność, wyniki produkcyjne i konkurencyjność na rynku. Zakład mleczarski Spomlek wdrożył innowacyjną linię produkcyjną, co zwiększyło powtarzalność procesów technologicznych i ograniczyło straty produkcyjne. Wprowadzenie biodegradowalnych opakowań oraz otoczek jadalnych pozwoliło na zmniejszenie wpływu działalności na środowisko naturalne, odpowiadając na oczekiwania świadomych ekologicznie konsumentów. Dzięki nowoczesnym strategiom marketingowym (opartym na Design Thinking) produkt został skutecznie wprowadzony na rynek. Projekt przyczynił się do poprawy opłacalności produkcji mleka dla rolników poprzez redukcję kosztów związanych z zakupem nawozów i pasz przemysłowych, co wpłynęło na wzrost ich dochodów i stabilność ekonomiczną. Wzrost jakości i wartości odżywczych produktów mlecznych wzmocnił konkurencyjność konsorcjum. Projekt ułatwił przepływ wiedzy między sektorem naukowym, rolnikami i przedsiębiorstwami, promując rolnictwo przyjazne środowisku i pokazując, że alternatywny model produkcji mleka może być zarówno zrównoważony, jak i ekonomicznie opłacalny. Wypracowany model jest skalowalny, co umożliwia jego przeniesienie na inne obszary geograficzne i do innych sektorów hodowli.

Beneficjent

Grupa Operacyjna "Zielone Mleko"

WWW: https://zielonemleko.eu/

Program operacyjny

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020

Priorytet PROW:

II. Zwiększanie rentowności gospodarstw i konkurencyjności wszystkich rodzajów rolnictwa we wszystkich regionach oraz promowanie innowacyjnych technologii w gospodarstwach i zrównoważonej gospodarki leśnej.

Działanie PROW:

M16-Współpraca

Termin i miejsce realizacji

Termin realizacji projektu: 04.2021 - 09.2023

Koszt projektu

Całkowity koszt projektu: 7.325.721,53

w tym środki z UE: 4.548.143,39

z budżetu państwa: 0,00

z budżetu samorządów: 0,00

środki prywatne: 2.777.577,81

inne: 0,00

GALERIA