Wystawcy Święta Produktu Lokalnego

Publikacja powstała w ramach projektu „Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich przez żywność wysokiej jakości z naciskiem na produkt lokalny”, który realizowała Gmina Cieżkowice w partnerstwie ze Stowarzyszeniem GRUPA ODROLNIKA, Lokalną Grupą Działania Dunajec-Biała oraz Tarnowską Organizacją Turystyczną.  Głównym celem tego projektu było przedstawienie korzyści i możliwości, jakie daje zrównoważony rozwój obszarów wiejskich w ramach istniejących systemów jakości żywności, opierając to na konkretnych przykładach wsparcia promocji tych produktów (udział producentów jako wystawców imprezy) oraz umożliwienie producentom bezpośredniego przedstawienia tych korzyści i sposobu w jaki sami pokonali bariery przystąpienia do systemu poprzez rzeczowe wystąpienia na scenie w trakcie imprezy-wejścia promujące i specyfikujące poszczególne produkty regionalne oraz nakreślające drogę do ich utytułowania.

Good practices with an impact on the development of rural areas examples of operations carried out under the operational plan of the National Rural Network in 2017-2018

Publication present examples of operations carried out in 2017-2018 under the operational plan of the National Rural Network, with an impact on development of rural areas. The objectives of NRN actions include inter alia increasing interest in the implementation of initiatives, and activation of residents of rural areas to undertake projects in the field of rural development, as well as to support innovation in agriculture and rural areas.
Operations presented in the publication were carried out by the NRN partners, Agricultural Advisory Centre in Brwinów, Voivodship Agricultural Advisory Centres, Ministry of Agriculture and Rural Development and Marshal Offices and were financed from the resources of the Rural Development Programme for 2014-2020.
The operations carried out under the NRN, presented in the publication concern topics very important from agriculture point of view and are part of the presented “Plan dla wsi” (Plan for countryside) which I shall implement as Minister of Agriculture and Rural Development. As a result of operations carried out under NRN, the following activities are taking place: dissemination
of knowledge about innovative solutions in agriculture, food production and in rural areas, creation of short supply chains and direct sales, agricultural organic production, reduction of environmental degradation, development of
entrepreneurship in rural areas, as well as promotion of countryside as a place for living and professional development.

Dobre praktyki majace wpływ na rozwój obszarów wiejskich przykłady operacji zrealizowanych w ramach planu operacyjnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w latach 2017–2018

Publikacja zawieraja przykłady operacji zrealizowanych w ramach planu operacyjnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w latach 2017-2018, mających wpływ na rozwój obszarów wiejskich.

Operacje przedstawione w publikacji zostały zrealizowane przez partnerów KSOW, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Wojewódzkie Ośrodki Doradztwa Rolniczego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Urzędy Marszałkowskie, i sfinansowane ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020.

W wyniku realizowanych operacji w ramach KSOW upowszechniana jest między innymi wiedza w zakresie innowacyjnych rozwiązań w rolnictwie, produkcji żywności na obszarach wiejskich, tworzenia krótkich łańcuchów dostaw oraz sprzedaży bezpośredniej, rolniczej produkcji ekologicznej, ograniczania degradacji środowiska naturalnego, rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich oraz promocja wsi jako miejsca do życia i rozwoju zawodowego.

Zachęcamy do składania swoich pomysłów w ramach kolejnych edycji konkursów dla partnerów KSOW, które będą ogłaszane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi z możliwością realizacji operacji na terenie całego kraju. Informacje na temat konkursów są publikowane m.in. na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi <link https: www.gov.pl rolnictwo _blank>www.gov.pl/rolnictwo/ oraz stronie internetowej <link http: www.ksow.pl _blank>www.ksow.pl

Na drodze do odkryć

Publikacja powstała w ramach projektu pn. „Pomysł na wieś - Sieć Najciekawszych Wsi elementem zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich” realizowanego przez Stowarzyszenie Polska Sieć Odnowy i Rozwoju Wsi. Partnerami operacji były gminy Cekcyn, Dzierżoniów i Gogolin.

Opisane w publikacji 23 wsie objęte są Strategią Sieci Najciekawszych Wsi i pretendują do uczestnictwa w SNW. Muszą spełnić szereg warunków, m.in. mieć odpowiednie walory – wartość podnoszą zabytki, zachowana dawna zabudowa zagrodowa czy specyficzny budulec i detal architektoniczny. Kluczową kwestią jest umiejętność udostępnienia walorów wsi i odpowiednia ich prezentacja, co może uczynić pobyt we wsi markowym produktem turystycznym.

Sieć Najciekawszych Wsi, podobnie jak w przypadku sieci Najpiękniejszych Wsi Francji, ma być markowym produktem turystycznym i sposobem na zachowanie najcenniejszych wsi pod względem walorów materialnego dziedzictwa. W ramach badań zasobów wsi na potrzeby tworzenia Sieci odkryte zostały miejsca o wyjątkowych walorach kulturowych i przyrodniczych, miejscowości posiadające niezwykłe zabytki dziedzictwa narodowego i europejskiego, ale i kultury przemysłowej. Wsie o zachowanej tradycyjnej architekturze i takie, w których realizowane są nowoczesne inwestycje.

Gospodarstwa opiekuńcze sposobem na aktywizację i dywersyfikację dochodów mieszkańców obszarów wiejskich

Niniejsza publikacja zawiera wiedzę na temat funkcjonowania gospodarstw opiekuńczych, może przybliżyć osobom zainteresowanym tematykę gospodarstw opiekuńczych a w przyszłości być może tworzenie takich gospodarstw. Te przedsięwzięcia będą sprzyjać podnoszeniu jakości życia na obszarach wiejskich. Przyczynią się one do rozwiązania problemu nierówności w dostępie do usług społecznych, które szczególnie dotykają mieszkańców małych miejscowości województwa podkarpackiego i województw  ościennych. Ma to duże znaczenie w obecnej sytuacji braku rodzin wielopokoleniowych, w których osobami starszymi opiekowały się młodsze pokolenia. Wzbogacanie oferty gospodarstw o kolejne funkcje jest szansą dla wielu polskich rolników. Usługi opiekuńcze pozwalają na zwiększenie i dywersyfikację dochodów gospodarstw rolnych. Urzeczywistnienie w praktyce idei rolnictwa społecznego sprzyja zwiększaniu roli, jaką odgrywają rolnicy w swoich społecznościach lokalnych oraz kształtowaniu pozytywnego wizerunku całego sektora rolniczego w Polsce. Obszary wiejskie i rolnictwo stwarzają ogromne możliwości w zakresie rozwoju tego typu usług.

Drugie domy jako możliwość podniesienia dochodów i zatrudnienia na wsi – fińskie doświadczenia i dobre praktyki

Wiele społeczności wiejskich nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie boryka się z licznymi problemami demograficznymi, społecznymi i gospodarczymi takimi jak nadmierna i selektywna emigracja do miast i za granicę, wyludnianie, starzenie się, niska zasobność finansowa ludności i niska konkurencyjność przedsiębiorstw, która przekłada się na słabość lokalnego rynku pracy i dalsze mierne perspektywy rozwoju. Jednocześnie, w ciągu ostatnich dekad, obok wsi podmiejskiej, która stała się bardzo pożądanym miejscem życia ludności miast, także wieś peryferyjna stała się atrakcyjnym miejscem spędzania wolnego czasu w formie krótkich (tradycyjni i weekendowi turyści) i długich, powtarzalnych pobytów (właściciele drugich domów). Stąd, w celu łagodzenia lub zahamowania problemów rozwojowych na wsi, ważne jest zwrócenie uwagi na potencjał i rolę jaką w tym kontekście odegrać może zjawisko drugich domów, tak aby możliwe byłyby ożywienie i wzmocnienie odporności obszarów wiejskich na działanie czynników zewnętrznych w dłuższej perspektywie.

Z uwagi na fakt, iż zjawisko drugich domów jest niezwykle rozpowszechnione w fińskim społeczeństwie, a do tego jest częścią kulturowego dziedzictwa historycznego bardziej wymierne i odczuwalne przez społeczność lokalną są wynikające z ich obsługi korzyści ekonomiczne. Generują one w sumie pokaźne wpływy nie tylko do budżetów gmin, ale i firm wiejskich, gospodarstw rolnych i domowych. Drugie domy są też w Finlandii stałym elementem krajobrazu wiejskiego, a w niektórych gminach ich przewaga liczebna nad domami miejscowej ludności jest nawet wyższa niż 100%.

W konsekwencji zjawisko to jest bardzo dobrze rozpoznane pod kątem naukowym, ale jednocześnie Finlandia dysponuje całą gamą sprawdzonych rozwiązań, dobrych praktyk i odnoszących sukces inicjatyw z zakresu przedsiębiorczości, które wykorzystują potencjał ekonomiczny tkwiący w drugich domach. Poza powszechnością zjawiska i jego dużym znaczeniem gospodarczym jest bogactwo i różnorodność praktyk, rozwiązań organizacyjnych i przykładów przedsięwzięć biznesowych stanowiących wartościowe i zasobne źródło informacji mogących mieć w dalszej perspektywie praktyczne zastosowanie w wymiarze lokalnym.

Prezentowana broszura jest katalogiem różnych działalności gospodarczych podejmowanych przez mieszkańców fińskiej wsi regionu Południowa Sawonia, których celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkańców drugich domów na rozmaite dobra i usługi w wymiarze lokalnym. Publikacja ta jest jednocześnie drugim etapem realizacji projektu pt. „Drugie domy jako możliwość podniesienia dochodów i zatrudnienia na wsi” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Przedstawione w niej przykłady inicjatyw biznesowych zgromadzone zostały przez uczestników na pierwszym etapie projektu tj. w czasie wizyty studyjnej we wspomnianym wyżej regionie w dniach 2-8 września 2018 roku.

Kondycja finansowa samorządów lokalnych a rozwój społeczno-gospodarczy obszarów wiejskich. Ujęcie przestrzenne

W publikacji został zaprezentowany sposób pomiaru kondycji finansowej gmin bazujący na dotychczasowym dorobku naukowym w zakresie analizy finansowej jednostek samorządu lokalnego oraz przy wykorzystaniu baz danych pozostających w zasobach Regionalnych Izb Obrachunkowych oraz Głównego Urzędu Statystycznego. Zaproponowany w ramach realizacji operacji algorytm pomiaru kondycji finansowej może stanowić element systemu wczesnego ostrzegania w celu eliminacji sytuacji kryzysowej czy poprawy trudnej sytuacji finansowej gmin wiejskich i miejsko wiejskich w Polsce.

Badanie to pozwala wypełnić lukę badawczą występującą w literaturze przedmiotu, która dotyczy połączenia tematyki kondycji finansowej z rozwojem społeczno-gospodarczym oraz uzupełnia współczesne badania o charakterystykę rozkładu przestrzennego poziomu kondycji finansowej wszystkich gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w Polsce. Praca ta dostarcza również informacji i istotnej wiedzy benchmarkingowej samorządom oraz instytucjom lokalnym działającym na rzecz rozwoju obszarów wiejskich oraz poprawy jakości życia ich mieszkańców. Chociaż jednostkami podlegającymi analizie są gminy (jest to związane z brakiem możliwości potraktowania rozłącznie finansów lokalnych dla części wiejskiej gmin miejsko-wiejskich), to badane są one przez pryzmat specyfiki obszarów wiejskich.

Pomiar kondycji finansowej gmin powinien być nieodzownym elementem każdej analizy finansowej jednostki samorządu lokalnego prowadzonej zarówno przez władze samorządowe, jak również na szczeblu Regionalnych Izb Obrachunkowych. Na poziomie gminy jest to istotne z punktu widzenia racjonalnego zarządzania finansami samorządu gminnego oraz kreowania lokalnej polityki rozwoju, która uwzględniać powinna potrzebę wspierania przedsiębiorczych postaw mieszkańców oraz pozyskiwania zewnętrznych inwestorów. Z kolei monitorowanie poziomu kondycji finansowej gmin na szczeblu regionalnym (i krajowym) pozwala na zidentyfikowanie jednostek o niekorzystnej sytuacji finansowej, wymagających interwencji w myśl realizacji zasady pomocniczości. Tym bardziej że, ewentualne zaniechanie transferowania środków publicznych z budżetu państwa czy ograniczone wydatków inwestycyjnych na terenie obszarów wiejskich przekłada się na względnie niższy ich poziom rozwoju społeczno-gospodarczego i ostatecznie na obniżenie jakości życia mieszkańców.