Projekty 2014-2020

Wykonanie renowacji zabytkowej piwnicy folwarcznej w Biernowie

KONTEKST I CELE PROJEKTU

Biernów to mała wieś w Gminie Rąbino, powiat świdwiński, województwo zachodniopomorskie. Historia pisana miejscowości sięga XV wieku, a zabudowania folwarczne z dworem i parkiem pochodzą z początku XIX wieku. Po wojnie funkcjonował w folwarku PGR i już w tym okresie rozpoczęła się dewastacja majątku; m in. zgruzowano dwór, gorzelnie, a park (około 2 ha) przeznaczono na wybieg dla bydła. W latach dziewięćdziesiątych majątek popegeerowski był rozdysponowywany, nie zawsze z powodzeniem - kolejnych dzierżawców interesowały tylko grunty, nie zabytki architektury. Po okresie dewastacji, w roku 2007 państwo Hapkowie kupili centrum dawnego PGR z zabudowaniami folwarcznymi, parkiem i 40 ha łąk cennych przyrodniczo (znajduje się na nich siedliskim pełnika europejskiego). Od tego momentu rozpoczęli ratowanie tego cennego dziedzictwa kulturowego, wpisanego do ewidencji zabytków.

Celem tej konkretnej operacji było zachowanie dziedzictwa lokalnego poprzez renowację piwnicy w Biernowie wchodzącej w skład zabudowań folwarcznych, objętych ewidencja zabytków. Aby ocalić od zupełnej dewastacji cenny obiekt należało zabezpieczyć, utrwalić substancję budynku oraz ustabilizować części konstrukcyjne.

ZREALIZOWANE DZIAŁANIA

Państwo Hapkowie zaraz po kupnie majątku zaczęli intensywne prace mające przywrócić obiektowi świetność:

Najpierw, w 2007 r. została zmodernizowana obora o powierzchni ponad 1000m². Teraz spełnia ona wymogi dobrostanu zwierząt (hodowli bydła mięsnego).
Zabudowania folwarczne historycznie otaczał park z pałacem, niestety w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku pałac zgruzowano, a po upadku PGR park wykorzystywany był przez mieszkańców jako nielegalne wysypisko śmieci. Po uporządkowaniu śmietniska okazało się, że zachowały się tam cenne okazy dendrologiczne - dęby i jesiony o wymiarach pomnikowych, liczne rodzime gatunki drzew i krzewów, a także gatunki egzotyczne. Właściciele terenu uznali, że ich obowiązkiem jest ratowanie tak cennego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. W ramach projektu, który rozpoczął się w 2012 r. naprawiono stosunki wodne, uporządkowano teren, naprawiono aleje, wybudowano altanę, mostek, ławki, nasadzono ponad 1500 drzew i krzewów gatunków rodzimych oraz założono 350 m² ogrodu bylinowego. Pani Hapka stwierdziła, że park musi żyć, więc jest ogólnodostępny. Zaktywizowało to mieszkańców, odbywają się tam wydarzenia gminne, organizowane są szkolenia, edukacja młodzieży itp.
W 2018 roku udało się zakończyć odbudowę dziewiętnastowiecznych stawów parkowych, całkowicie zmulonych i zakrzaczonych. Wykonano renowację zbiorników wodnych, pomost dla wędkarzy i ścieżkę Nordic Walking wraz z ławkami i tablicą instruktażową. Ponadto, aby umilić spacer wokół stawów posadzono ciekawe rośliny wodne i przybrzeżne.
Aby zespół folwarczny mógł wrócić do dawnej świetności należało ratować cenne architektonicznie pozostałości po dawnej gorzelni - piwnice o konstrukcji murowanej: ściany zewnętrzne murowane z cegły, licowane kamieniem polnym ciosanym, strop nad piwnica ceglany, łukowy, wsparty na filarach żeliwnych.

W ramach projektu odbudowy piwnic wykonano:

1. Prace porządkowe - odgruzowano i oczyszczono pomieszczenie (około 200m²),

2. Uzupełniono ubytki ścian kamieniem łupanym i cegłą rozbiórkową,

3. Oblicowano otwory drzwiowe i okienne cegłą,

4. Strop nad piwnicą uzyskał nową konstrukcję drewnianą i nowe pokrycie,

5. Posadzka została zrobiona z cegły rozbiórkowej z wstawkami z plastrów dęba,

6. Wykonano stolarkę drzwiową i okienną z drewna dębowego.

Przy wszystkich projektach właściciele folwarku korzystali ze środków UE objętego PROW oraz z pomocy Lokalnych Grup Działania z okolic Świdnika.

OSIĄGNIĘTE REZULTATY I WNIOSKI

Folwark Biernów - Park to cenny historycznie obiekt, a wykonane prace konserwatorskie piwnic zabezpieczył go przed dewastacją i przywróciły miejscowej społeczności. Odbudowa została przeprowadzona z zachowaniem dbałości o szczegóły historyczne i architektoniczne. Rewitalizacja tego zabytku to otwarcie aktywności społecznej mieszkańców (ciężko doświadczonych społecznie po upadku PGR) skupionych wokół folwarku.

Zrewitalizowane piwnice wykorzystywane są do przechowywania wytwarzanych w gospodarstwie produktów regionalnych i tradycyjnych oraz promocji. Ponadto budynek został udostępniony na prowadzenie działalności statutowej Kołu Gospodyń Wiejskich w Biernowie.

Beneficjent

Krystyna Hapka

Ostre Bardo 29, 78-320 Połczyn-Zdrój

Tel: 604557332

WWW: https://www.facebook.com/groups/2309637482532815/?hoisted_section_header_type=recently_seen&multi_permalinks=2671936042969622

E-mail: k.hapka@wp.pl

Program operacyjny

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020

Termin i miejsce realizacji

Termin realizacji projektu: 03.2021 - 07.2022

Zasięg lokalny - Polska zachodniopomorskie

Koszt projektu