Zachęcamy do zapoznania się z przetłumaczoną treścią najważniejszego dokumentu powstałego podczas Europejskiego Parlamentu Wiejskiego — Deklaracji z Kielc (Rural People's Declaration of Kielce).

---

Deklaracja z Kielc

15 września 2022

Poniższą deklarację wypracowało w Kielcach 350 uczestników z 39 krajów Europy, zebranych w dniach 12-15 września 2022 roku na piątym Europejskim Parlamencie Wiejskim – wydarzeniu skupiającym mieszkańców obszarów wiejskich, przedstawicieli organizacji społecznych, naukowców, przedsiębiorców, przedstawicieli władz krajowych i instytucji unijnych.

Jesteśmy w pełni świadomi naglącego charakteru wyzwań, przed którymi staje obecnie Europa — wojny, inflacji, kryzysów energetycznych, kryzysu klimatycznego i bioróżnorodności, susz i pożarów, rosnącego poczucia zagrożenia i zaburzonego bezpieczeństwa żywnościowego, braku solidarności, zmian wywołanych przez pandemię, podzielonych społeczeństw i innych przemian gospodarczych, środowiskowych i społecznych, odciskających swe piętno na naszych społeczeństwach.

Opierając się na krajowych edycjach Parlamentów Wiejskich i innych wydarzeniach organizowanych przez naszych  partnerów w poszczególnych krajach i na poziomie europejskim, dyskusje toczone w Kielcach zaowocowały wezwaniem obywateli i decydentów na każdym szczeblu do mobilizacji zasobów i ludzi oraz zapewnienia spójnych, uwzględniających obszary wiejskie programów politycznych. Jesteśmy gotowi do podjęcia odpowiedzialności za realizację takich programów oraz wzywamy współobywateli i decydentów do pomocy przy wspólnym budowaniu wiejskich społeczności podążających drogą zgodną z zasadami zrównoważonego rozwoju.
 

Odporność na kryzysy

1. Czas pandemii dowiódł tego, że wiejskie społeczności odgrywają kluczową rolę we wzmacnianiu naszej odporności w obliczu wielu obecnych wyzwań. Różnorodność tych obszarów, ich zasoby i odporność na wstrząsy mają krytyczne znaczenie dla ogółu społeczeństwa.
Zaangażowanie społeczności buduje się na poziomie lokalnym . Na wielu obszarach wiejskich wypracowano unikalne rozwiązania dzięki wysiłkom społeczeństwa obywatelskiego, lokalnych grup działania, rad wiejskich, strategii “smart village” etc.

Działania promujące społeczny dobrostan, ułatwiające współpracę, edukację, wsparcie społecznych liderów i budowanie zaufania, to poza wsparciem ekonomicznym, kluczowe aspekty mające na celu zmniejszenie napięć społecznych między różnymi grupami i różnymi punktami widzenia. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, zależny jest także od wsparcia dla kluczowych usług lokalnych, infrastruktury i rozwoju ekonomicznego, oraz od wsparcia dla młodych ludzi, mniejszości i imigrantów.
 

2. Ze względu na tak istotną rolę wiejskich społeczności, wymagają one zintegrowanego wsparcia prowadzonego ze szczególną uwagą. Cele i wizja rozwoju tych obszarów powinny znaleźć odzwierciedlenie w dobrej woli i realnym programie dla obszarów wiejskich na poziomie krajowym i europejskim, z przeznaczeniem na to odpowiednich środków finansowych i włączeniem kwestii ich rozwoju w szersze polityczne ramy. Zintegrowane, strategiczne podejście do tego zagadnienia będzie wymagało nowego podejścia ze strony sektora publicznego. Niezbędna jest współpraca między wszystkimi, którzy ponoszą odpowiedzialność za obszary wiejskie na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym. Aby odpowiadać na rzeczywistą sytuację obszarów wiejskich, programy polityczne na każdym szczeblu i w każdej dziedzinie muszą cechować się holistycznym i zintegrowanym podejściem.

 

Bezpieczeństwo i solidarność społeczna

3. Równość, prawa człowieka i solidarność społeczna są podstawowymi wartościami, zapewniającymi nam bezpieczeństwo w obliczu globalnych wyzwań. Muszą one stanowić fundament polityki i działań prowadzonych w przyszłości.  Nie obędzie się bez zmian w sposobie organizowania naszych społeczeństw i naszych demokracji.

 

4. Obecnie, demokratyczne praktyki napotykają na wyzwania, dlatego konieczne będzie dokonanie ich przeglądu i wzmocnienie na wszystkich poziomach, tak aby stały się bardziej inkluzywne, reprezentatywne i stabilne. Należy rozszerzyć zasięg demokracji partycypacyjnej i budowanie umiejętności obywatelskich, z uwzględnieniem  indywidualnego uczestnictwa oraz postępującej cyfryzacji. Wsparcie kierowane do społeczności w ramach różnych programów nie może być ograniczane przez biurokrację, wąskie horyzonty lub brak zaufania na poziomie krajowym lub europejskim. Potrzebne są uproszczone i zrozumiałe procedury oparte na ocenie rezultatów i na aktualnej wiedzy, istniejących dobrych praktykach oraz dobrowolnym wkładzie pracy obywateli.

 

5. Finansowanie rozwoju obszarów i społeczności wiejskich powinno odpowiadać ich rzeczywistym potrzebom. W związku z tym, dostęp do funduszy i kontrola nad nimi na szczeblu lokalnym wymagają wzmocnienia i rozszerzenia, zarówno w przypadku programów unijnych jak i krajowych. Programowanie funduszy unijnych na lata 2028-2034 powinno cechować się prawdziwie holistycznym podejściem i programami skierowanymi bezpośrednio do rozwoju obszarów wiejskich, również w ramach polityki spójności. Aby finansowe wsparcie jak najlepiej odpowiadało potrzebom i wyzwaniom, powinno być wdrażane w zdecentralizowany sposób, poprzez lokalne partnerstwa. Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność powinien być obowiązkowy we wszystkich państwach członkowskich i we wszystkich europejskich funduszach strukturalnych i inwestycyjnych.

 

6. Popieramy pokojowe rozwiązywanie konfliktów. Jednocześnie podkreślamy, że rządy, społeczności i osoby fizyczne każdego szczebla powinny być świadome konieczności szybkiego reagowania i aktywnie budować odporność na kryzysy, przez m.in. gromadzenie wiedzy, zapewnianie bezpieczeństwa żywnościowego, rezerw energetycznych i paliwowych, oraz dbanie o bezpieczny dostęp do wiarygodnych informacji.
 

7. Najważniejsze długoterminowe wyzwania przed którymi obecnie stoimy wynikają ze środowiska naturalnego w którym wszyscy żyć musimy, a na które wywieramy znaczący wpływ. Przejawia się on w zmianach klimatu i utracie bioróżnorodności. Nie możemy dłużej czekać na stawienie czoła tym wyzwaniom. Wzywamy osoby, organizacje i władze na każdym szczeblu do podjęcia szybkich i znaczących działań w tym zakresie.
 

8. Energia ma fundamentalne znaczenie dla współczesnego społeczeństwa, a przejście na zerową emisję dwutlenku węgla musi być przyspieszone. Obszary wiejskie zapewniają teren i źródła dla wielu rodzajów systemów energii odnawialnej z których wszyscy możemy korzystać, a lokalne społeczności powinny mieć do nich dostęp i posiadać nad nimi kontrolę.
 

9. Wreszcie, nie możemy dalej podążać ekonomiczną ścieżką opierającą się na paradygmacie nieograniczonego wzrostu, który doprowadził nas do niepokojącej sytuacji, w której znaleźliśmy się dzisiaj. Wspólnie musimy przyspieszyć proces prowadzący nas do systemu gospodarczego wykraczającego ponad wzrost — do modelu opartego o zasady zrównoważonego rozwoju. 

 

---

Dokument podpisany zostal przez:

• Āris Ādlers,
  • prezes PREPARE
• Urszula Budzich-Tabor,
  • członkini zarządu Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich
• Marion Eckardt,
  • prezes ELARD
• Tom Jones,
  • prezes (ERCA)

Źródło:
Rural People’s Declaration of Kielce [tłum. własne]