Przekazywane z pokolenia na pokolenie sposoby upraw, szacunek do roli jaką pełni w społeczeństwie zawód rolnika oraz pasja pracy „z ziemią”, owocują często silnymi, rodzinnymi gospodarstwami rodzinnymi, które w znaczący sposób wzmacniają nasze rolnictwo.

Wiemy to wszyscy.

Jak podaje FAO: gospodarstwa rodzinne produkują ponad 80% żywności i zarządzają około 70-80 procentami gruntów rolnych na świecie.

Nieraz w swoim życiu, wśród warzyw, wędlin i serów na targu spożywczym, mieliśmy okazję poznać nie tylko osoby stojące za tymi produktami, ale i często całą ich rodzinę — dzieci, kuzynów i wszystkich, którzy włączają się do rodzinnego biznesu, z chęcią pomocy i w trosce o niego. Dodatkowo, wraz z każdą zmianą pokoleniową, rodzinne gospodarstwa przechodzące w ręce dzieci, rozwijane są o nowe technologie i rozwiązania, właściwe dla nowych generacji – generacji często lepiej wykształconych, lepiej adaptujących się do aktualnych wyzwań.

Między innymi te czynniki, decydują o sile rodzinnych gospodarstw, oraz pozwalają zrozumieć, dlaczego coraz więcej organizacji międzynarodowych pochyla się nad tym tematem. Jedną z nich jest Organizacja Narodów Zjednoczonych, która w 2017 roku ogłosiła trwającą nadal, Dekadę Rolnictwa Rodzinnego (2019-2028). Aby przybliżyć założenia tego planu, poniżej prezentujemy tłumaczenie przedmowy publikacji:

United Nations Decade od Family Farming.

Rolnictwo znalazło się na rozdrożu. Stoi w obliczu rosnącej presji, aby ciągle rosnącej populacji zapewnić przystępną cenowo i pożywną żywność, jednocześnie radząc sobie ze zmianami klimatu i degradacją zasobów naturalnych – niedoborem wody, wyczerpywaniem się gleby i utratą różnorodności biologicznej. 

Powszechnie utrzymujące się nierówności społeczne i ekonomiczne pomiędzy obszarami wiejskimi i miejskimi [w naszym kraju te różnice się powoli, szczęśliwie zacierają – dop. Autor] doprowadziły do bezprecedensowego poziomu urbanizacji, a miasta, mające ograniczone zdolności absorpcyjne, stoją w obliczu problemów związanych z marginalizacją społeczną, a czasami – konfliktami. Aby wyżywić świat w sposób zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju, konieczne są jak najszybsze zmiany w naszych systemach żywnościowych.

Jednakże, aby transformacja przebiegła skutecznie, musi odnosić się do złożonego zestawu wzajemnie zazębiających się celów, obejmujących wymiar gospodarczy, społeczny i środowiskowy. Rodzinni rolnicy i rolniczki — w tym osoby zajmujące się pasterstwem, rybactwem, leśnictwem, oraz ludność tubylcza, wraz z innymi producentami żywności — znajdują się w samym centrum oczekujących zmian. Dostarczają większość światowej żywności, są głównymi inwestorami w rolnictwie i globalnie — stanowią podstawę struktury gospodarczej wsi. 

W związku z tymi wyzwaniami w grudniu 2017 roku, Organizacja Narodów Zjednoczonych, ogłosiła Dekadę Rolnictwa Rodzinnego (2019-2028), otwierając społeczności międzynarodowej pole do holistycznego zajęcia się rolnictwem rodzinnym, w celu osiągnięcia istotnych zmian w obecnych systemach żywnościowych, które przyczynią się do realizacji planu Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030.

Umieszczenie tematu rolnictwa rodzinnego w centrum międzynarodowej agendy na okres dziesięciu lat, zapewnia bezprecedensową możliwość osiągnięcia pozytywnych zmian w globalnych systemach żywnościowych. Osoby stojące za rolnictwem rodzinnym nieraz udowadniały, że są w stanie opracowywać i implementować nowe strategie, a przez innowacyjne działania, skutecznie odpowiadać na pojawiające się przed nimi wyzwania.

Rodzinne gospodarstwa zajmują się nie tylko produkcją żywności.

Pełnią jednocześnie funkcje środowiskowe, społeczne i kulturowe, stojąc jednocześnie na straży bioróżnorodności, dbając o krajobraz naturalny oraz dziedzictwo kulturowe. Ponadto, są źródłem wiedzy o metodach produkcji pożywnej i odpowiadającej kulturowo żywności, w ramach lokalnych tradycji. Słowem – nie ma nic bardziej zbliżonego do modelu zrównoważonej produkcji żywności, nic rolnictwo rodzinne.

Rolnicy rodzinni wspomagani pozytywnymi programami wsparcia, posiadają wyjątkową zdolność do naprawienia błędów i niepowodzeń światowego systemu żywnościowego, który produkując wystarczającą ilość żywności dla wszystkich, nadal marnuje jej jedną trzecią, nie potrafi zmniejszyć problemu głodu i innych form niedożywienia, a nawet – generuje nierówności społeczne.

Globalny plan działania Dekady Rolnictwa Rodzinnego ONZ (2019-2028), stanowi namacalny wynik rozległego, integracyjnego, globalnego procesu konsultacji z udziałem szerokiego grona różnych partnerów na całym świecie. Jego celem jest stworzenie konkretnych, skoordynowanych działań, które pozwolą przezwyciężyć wyzwania stojące przed gospodarstwami rodzinnymi; wzmocnić ich zdolności inwestycyjne, a przez to — osiągać potencjalne korzyści z ich wkładu w transformację naszych społeczeństw i wprowadzać długoterminowe i zrównoważone rozwiązania. Wraz z inauguracją Dekady Rolnictwa Rodzinnego, potwierdzamy naszą determinację i zaangażowanie we wspieranie wspólnych działań, na rzecz realizacji ambicji Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 oraz intensyfikacji interwencji na rzecz zdrowego, odpornego i zrównoważonego systemu żywnościowego. Dla dobra tej transformacji, w tej dekadzie i później – postawmy na rodzinne rolnictwo.

Więcej informacji o planie działania, znajdziemy na platformie Family Farming Knowledge Platform, stworzonej w ramach Dekady Rolnictwa Rodzinnego.

---

 

[Tłum. własne]

This translation was not created by the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) or IFAD. FAO/IFAD is not responsible for the content or accuracy of this translation. The original English edition shall be the authoritative edition.