Zdrowe gleby stanowią podstawę do osiągnięcia neutralności klimatycznej, czystej gospodarki o obiegu zamkniętym oraz powstrzymania pustynnienia. Ponadto, są kluczowe w procesach odwracania utraty bioróżnorodności, zapewnianiu zdrowej żywności i ochronie zdrowia ludzkiego. Zdrowa gleba stanowi 25% bioróżnorodności na świecie i podstawę 95% spożywanej przez nas żywności, a dodatkowo — jest też największym lądowym rezerwuarem węgla.
Jednakże, aż 70% gleb Unii nie jest w dobrym stanie.
Dlatego też, 17 listopada 2021 roku Komisja Europejska przedstawiła nową strategię UE w zakresie gleby — rezultat Europejskiego Zielonego Ładu i strategii UE na rzecz różnorodności biologicznej do 2030 r. w celu rozwiązania kryzysu klimatycznego i różnorodności biologicznej.
Strategia wzywa do zapewnienia takiego samego poziomu ochrony gleby, jaki istnieje w przypadku wody, środowiska morskiego i powietrza krajów Unii. Nastąpi to w wyniku przedstawienia do 2023 roku, po przeprowadzeniu oceny skutków i po szerokich konsultacjach z zainteresowanymi stronami oraz państwami członkowskimi, wniosku dotyczącego nowej ustawy o ochronie gleby. Strategia przedstawia też ramy i konkretne rozwiązania mające na celu ochronę i odnowę gleb oraz gwarantuje, że ich użytkowanie będzie zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Finalnie, określa wizję i cele w osiągnięciu zdrowych gleb do 2050 roku oraz konkretne działania służące ochronie, do 2030 roku.
Cele do 2050 roku:
- wszystkie ekosystemy glebowe w Unii Europejskiej będą zdrowe i bardziej odporne
- zanieczyszczenie gleby będzie zredukowane do poziomów, które nie są już szkodliwe dla zdrowia ludzi ani ekosystemów
- ochrona gleb, zarządzanie nimi w sposób zrównoważony i przywracanie zdegradowanych gleb stanie się powszechnym standardem
Strategia obejmuje kilka kluczowych działań:
- Przedstawienie specjalnego wniosku ustawodawczego w sprawie zdrowia gleby do 2023 roku.
- Osiągnięcie dobrego stanu gleby do 2050 roku.
- Uczynienie gospodarowania glebą w sposób zrównoważony nową normą, poprzez zaproponowanie właścicielom gruntów programu bezpłatnego testowania gleb i promowanie zrównoważonego gospodarowania glebami za pośrednictwem Wspólnej Polityki Rolnej.
- Dzielenie się najlepszymi praktykami
- Dla złagodzenia zmian klimatu i dostosowania się do nich, rozważenie zaproponowania prawnie wiążących ograniczeń osuszania terenów podmokłych i gleb organicznych oraz przywrócenia zarządzanych i osuszonych torfowisk
- Badanie strumieni wykopanych gleb. W celu pobudzenia gospodarki o obiegu zamkniętym i zwiększenia ponownego wykorzystywania czystej gleby — ocena potrzeby oraz potencjału, prawnie wiążącego „paszportu glebowego”.
- Przywracanie zdegradowanych ziem i rekultywacja skażonych terenów.
- Zapobieganie pustynnieniu poprzez opracowanie wspólnej metodologii oceny pustynnienia i degradacji gleby.
- Zwiększenie badań, danych i monitoringu gleby.
- Mobilizacja społeczna i zaangażowanie zasobów finansowych.
Żródła:
Strona Komisji Europejskiej, Soil strategy for 2030 [tłum. własne]