Nowoczesne rozwiązania, transfer wiedzy z nauki do praktyki oraz łączenie podmiotów i osób zainteresowanych wdrożeniami innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich to klucze do dynamicznego rozwoju polskiej produkcji rolniczej i polskiej wsi. Od sześciu lat aktywnie wspiera je SIR – Sieć na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich, koordynowana przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie oraz aktywnie wspierana przez Wojewódzkie Ośrodki Doradztwa Rolniczego.

Wspólna Polityka Rolna w perspektywie finansowej 2014-2020 jest pierwszą w historii Unii Europejskiej, która w tak jasny sposób wskazuje, że szybki transfer wiedzy z nauki do praktyki i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w sektorze rolno-spożywczym są kluczowe, aby zachować wydajność produkcji żywności, a jednocześnie podnosić jej jakość i ograniczać wpływ na środowisko. Uznano, że najefektywniejszą formą wdrażania innowacji będą partnerstwa wielopodmiotowe, które powstaną w efekcie sieciowania i identyfikacji wspólnych celów. Aby wzmocnić ten efekt w 2015 r. w Polsce w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, utworzono Sieć na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich (SIR).

Struktura SIR opiera się o jednostki publicznego doradztwa rolniczego, które są sprawdzonym łącznikiem pomiędzy ośrodkami naukowymi a praktyką rolniczą. Rolę krajowego koordynatora Sieci SIR pełni Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, natomiast 16 wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego wykonuje zadania SIR w poszczególnych województwach. W terenie realizują je koordynatorzy SIR oraz brokerzy innowacji.

Wymiana wiedzy, informacji i doświadczeń

Od początku swojej działalności Sieć SIR ma bardzo ambitne cele związane ze wsparciem podmiotów zainteresowanych wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań w polskim rolnictwie i produkcji żywności. Głównym zadaniem Sieci jest ułatwianie wymiany wiedzy, informacji oraz dobrych praktyk w zakresie innowacji oraz wspieranie ich wdrażania w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Jednym ze sposobów realizacji tych założeń jest pomoc w tworzeniu Grup Operacyjnych EPI  aplikujących o środki dostępne w ramach działania „Współpraca” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Wartością dodaną  jest tu ułatwianie tworzenia i funkcjonowania łańcucha kontaktów pomiędzy rolnikami, doradcami, jednostkami naukowymi, przedsiębiorcami sektora rolno-spożywczego oraz pozostałymi podmiotami zainteresowanymi i wspierającymi wdrażaniem innowacji w rolnictwie, leśnictwie, produkcji żywności i na obszarach wiejskich.

„Działania Sieci SIR przez ostatnie 6 lat pokazały jak ważną rolę  odgrywa ona  w procesie efektywnego wspierania wdrażania innowacyjnych rozwiązań do krajowej produkcji rolnej. Pomagamy identyfikować potrzeby, łączyć podmioty w celu realizacji wspólnych projektów oraz upowszechniać ich wyniki na szczeblu międzynarodowym. Przed nami nowe wyzwania związane z nową Wspólną Polityką Rolną, w tym ambitnymi celami Europejskiego Zielonego Ładu i strategii Od pola do stołu” – mówi Krzysztof Janiak, Zastępca Dyrektora Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie

Sześć lat działalności SIR

W ostatnich sześciu latach Sieć podjęła szereg działań, których realizacja efektywnie wspierała wdrażanie innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Organizowano konferencje, szkolenia, wyjazdy studyjne czy stoiska informacyjno-promocyjne i wystawy, produkowano filmy, wydawano publikacje i realizowano badania połączone z analizą obszarów problemowych.  Pracownicy jednostek doradztwa rolniczego udzielali także indywidualnych konsultacji.

Łącznie, w ramach dotychczasowej działalności SIR zrealizowano ponad 1 200 wydarzeń, w których udział wzięło ponad 48 tysięcy osób.  Dużą popularnością cieszyły się wystawy, targi i pokazy polowe. Zorganizowano ponad 200 konferencji,  340 szkoleń/seminariów i warsztatów i 240 wyjazdów studyjnych. Wydano łącznie ponad 120 materiałów drukowanych i elektronicznych takich jak broszury, publikacje, ulotki. Wyprodukowano ponad 125 filmów, w tym materiałów telewizyjnych upowszechniających wiedzę o innowacjach w rolnictwie i na obszarach wiejskich.

Część inicjatyw SIR na stałe wpisało się w kalendarz wydarzeń sektora rolno-spożywczego. Należą do nich krajowe „Forum Wiedzy i Innowacji” i forum „Sieciowanie Partnerów SIR”, które dają duże możliwości wymiany wiedzy i informacji na temat nowoczesnych rozwiązań, innowacyjnych produktów, a także nawiązywania wielopodmiotowej współpracy.

Partnerstwo dla Rozwoju

Sieć SIR kładzie duży nacisk na inicjatywy wspierające tworzenie Grup Operacyjnych EPI i wyjaśnianie zasad realizacji projektów w ramach działania „Współpraca” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Każdy nabór wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania „Współpraca” poprzedzony jest  szkoleniem pn. „Partnerstwo dla rozwoju” (dotychczas zorganizowano 4 cykle takich szkoleń). Ważnym elementem tej działalności są konferencje upowszechniające rezultaty projektów, np. tegoroczny „I Szczyt Polskich Grup Operacyjnych EPI”. Już zaplanowano następne edycje tego wydarzenia.

Brokerzy innowacji

Aktywne wspieranie działania „Współpraca” to nie tylko powyższe inicjatywy. Funkcjonujący w ramach Sieci brokerzy innowacji udzielają wsparcia i konsultują tworzone i już funkcjonujące Grupy Operacyjne. W efekcie ich działań do dziś złożono 538 wniosków o dofinansowanie innowacyjnych projektów i utworzono 86 Grup Operacyjnych, które otrzymały wsparcie finansowe na projekty wdrożeniowe. Ich liczba stale wzrasta. W ramach ostatniego naboru w zakresie tworzenia krótkich łańcuchów dostaw 96 projektów otrzymało rekomendacje do uzyskania pomocy finansowej.  Brokerzy innowacji nieustannie prowadzą również doradztwo w zakresie poszukiwania innych, alternatywnych źródeł finansowania dla innowacyjnych projektów, w tym również w zakresie programów unijnych, np. Horyzont Europa.

Innowacyjny nie znaczy duży

Sieć SIR nie zwraca swojej uwagi tylko i wyłącznie na duże projekty innowacyjne. Dostrzeżono również małych, lokalnych innowatorów, którzy niewielkimi nakładami pracy i środków finansowych usprawniają  swoje gospodarstwa. To właśnie dla nich w bieżącym roku SIR po raz pierwszy zorganizował ogólnokrajowy konkurs „Moje własne innowacje”. Zgłoszone rozwiązania wpływają na efektywność ekonomiczną produkcji, optymalizację wykorzystania zasobów i dobrostan zwierząt i jasno wskazują, że polscy rolnicy są innowatorami poszukającymi nieszablonowych pomysłów odpowiadających ich potrzebom.

Partnerstwo dla innowacji

Działania Sieci SIR to również stałe pozyskiwanie Partnerów Sieci i włączanie ich do wielopodmiotowej współpracy. Kluczowymi Partnerami SIR są rolnicy i ich związki branżowe oraz organizacje rolników, a także naukowcy i jednostki naukowe, doradcy i przedsiębiorcy sektora rolno-spożywczego. Aktualnie w działania Sieci zaangażowanych jest już ponad  950 Partnerów zarejestrowanych w bazie SIR, a ich liczba stale rośnie. Warto podkreślić, że Sieć ma charakter otwarty i zaprasza do udziału w swoich strukturach wszystkich zainteresowanych tematyką innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich.

Prowadzone przez SIR internetowe bazy danych upowszechniają informacje o niemal  180  innowacyjnych rozwiązaniach oraz o 309 pracach naukowo badawczych i 46 projektach zrealizowanych przez Partnerów SIR.

Komunikacja na poziomie krajowym i międzynarodowym

Sieć stawia na nowoczesne formy komunikacji z partnerami oraz wszystkimi podmiotami i osobami zainteresowanymi tematyką innowacji w sektorze rolno-spożywczym. Informacje SIR szybko docierają do wszystkich zainteresowanych poprzez aktywne kanały w mediach społecznościowych i stronę internetową. Wpisy w mediach społecznościowych (Facebook) w ostatnich 28 dniach dotarły do ponad 8 200  osób.  SIR wydaje także miesięczny biuletyn „Flesz SIR”, który dociera do szerokiej grupy odbiorców.

Sieć SIR jest aktywna również na poziomie międzynarodowym i współpracuje z analogicznymi sieciami z krajów europejskich, wymieniając się wiedzą, doświadczeniem i pomysłami. Przedstawicie SIR od lat współpracują z Punktem Kontaktowym EIP-AGRI w Brukseli (Europejskie Partnerstwo Innowacyjne na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa) i uczestniczą w spotkaniach Podgrupy ds. Innowacji EIP-AGRI, dzięki czemu mają wpływ na wyznaczanie kierunków prac tej sieci.  Polscy reprezentanci aktywnie działają także w Sieci ENRD (Europejska Sieć na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich) czy EUFRAS, które zrzesza europejskich doradców rolniczych.

Dotychczasowe działania Sieci udowodniły, że jest ona silna swoją strukturą i partnerami, a kolejne wyzwania będą przekładały się na podnoszenie jakości, dochodowości i produktywności polskiego rolnictwa z poszanowaniem środowiska naturalnego.

Zachęcamy do obejrzenia jubileuszowego materiału filmowego z życzeniami otrzymanymi od naszych Partnerów SIR oraz wypowiedziami osób współtworzących SIR, znajdującego się poniżej: