Najważniejsza jest współpraca i otwarty dialog, o tym co trudne ale też co dobre - powiedział Ryszard Zarudzki Podsekretarz Stanu w MRiRW witając uczestników V posiedzenia Grupy Tematycznej do spraw Podejścia LEADER. Dwudniowe posiedzenie GTL (25-26 stycznia 2017 r.) było okazją do rozmowy o trudnościach w realizacji lokalnych strategii rozwoju oraz narzędziach i sposobach, które je zniwelują. Ponadto zapoznano zebranych z wynikami ewaluacji ex-post osi LEADER w ramach PROW 2007-13 oraz rozpoczęto dyskusję o przyszłości podejścia LEADER w Europie po 2020 r.

Otwierając posiedzenie przewodniczący GTL Witold Magryś powitał nowych członków, następnie odniósł się do tego, co stanowi jego zdaniem wciąż największy problem czyli komunikacja członków grupy z reprezentowanymi przez nich LGD. Zaapelował do uczestników posiedzenia by informacje z GTL przekazywane były do wszystkich lokalnych grup działania, by uczestnicy GTL pełnili rolę „przekaźników” wszelkich ważnych informacji dotyczących LEADER’a.

Minister Ryszard Zarudzki w swojej wypowiedzi podkreślił, że lokalne grupy działania to jeden z najważniejszych partnerów Ministerstwa, a najważniejszym zadaniem na rok 2017 jest stworzenie dobrej formuły komunikowania się i rozwiązywania problemów. Przedstawił narzędzia infrastruktury współpracy, które mają pomóc w rozwiązywaniu bieżących trudności i omawianiu kwestii strategicznych dla podejścia LEADER. Wskazał na planowane i już zrealizowane działania MRIRW w tym obszarze, m.in.:

• ścisła współpraca z Grupą Roboczą przy Konwencie Marszałków
• udział w pracach Grupy Roboczej LEADER w celu przeglądu przepisów prawa, procedur i interpretacji, wypracowanie w ramach Grupy przyjaznych w odbiorze opracowań najistotniejszych kwestii
• wystąpienie do BPT z prośbą o wskazanie obowiązkowych szkoleń
  i spotkań dla LGD  w ramach planów operacyjnych Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich ;
• spotkanie z Ministerstwem Rozwoju nt. RLKS, którego celem było wypracowanie rozwiązań, które przyczynią się do ujednolicenia zasad wdrażania RLKS w różnych funduszach;
• opracowanie projektu  Wytycznych Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
  w zakresie weryfikacji poprawności realizacji zobowiązań LGD określonych w umowie ramowej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020, umożliwiających kontrolę systemową w LGD

Szczegółowe informacje znajdują się w prezentacji – pobierz prezentacje

Zaufanie, szacunek, dialog, przestrzeganie prawa, odpowiedzialność za decyzje, bieżąca wymiana informacji  -  to  zasady współpracy Ministerstwa, ARiMR, samorządów województw  - zadeklarował Minister Zarudzki. Dodał też, że Ministerstwo jest gotowe do spotkań i rozmów o wszelkich trudnościach ale trzeba mieć na uwadze, że nie ma możliwości takiego skonstruowania prawa by uwzględniało każdego beneficjenta i każdy koszt, by przewidywało każdą sytuację. Być może wszyscy oczekiwaliśmy sprawniejszego startu – zakończył Minister Zarudzki – ale wiemy co poprawić a energii do działania nam nie brak, prosimy też wszystkich partnerów o zaangażowanie, bo przed nami rozmowy o przyszłości LEADERA po 2020 roku. 

Kolejnym puntem programu było omówienie wyników ewaluacji ex-post osi LEADER. Dr Izabela Grabowska z firmy EGO Lider Ewaluacji 2014 podkreśliła duże znaczenie LEADER’a dla budowania kapitału społecznego na obszarach wiejskich, LEADER stał się platformą współpracy i dialogu. I choć dla kwestii wzrostu zatrudnienia i różnicowania gospodarki podejście LEADER nie miało wielkiego znaczenia, odegrało dużą rolę w poprawie jakości życia mieszkańców (np. poprzez rozwijanie małej infrastruktury) oraz wzroście ich aktywności społecznej. Szczególnie widać to na przykładzie niezwykłej aktywności kobiet, zwłaszcza wzrostu liczby kół gospodyń wiejskich i organizacji kobiecych. A przecież kobiety nie były szczególnym adresatem działań Leader’a.

Ze względu na poziom aktywności badacze podzielili LGD na 3 grupy:

LGD o wysokim poziomie aktywności, gdzie partnerzy podejmowali już współpracę przed formalnym zawiązaniem LGD, a sektor publiczny nie dominuje w działaniach LGD. Te LGD z reguły szukają szerszych możliwości działania i korzystają z różnych środków zewnętrznych. To LGD, które pełnią rolę liderów lokalnych, istotnych podmiotów w środowiskach lokalnych.

LGD o niskim poziomie aktywności, gdzie partnerstwo zawiązano z inicjatywy samorządów, a samorządy mają największy wpływ na kluczowe decyzje. LGD pełnią rolą obsługową w zakresie środków osi IV PROW, nie są rzeczywistymi aktorami lokalnymi oraz nie korzystają ze środków zewnętrznych.

LGD o średnim poziomie aktywności - to LGD, które się rozwijają. Nadal jednak pełnią funkcję głównie obsługową w zakresie środków PROW, ale podejmują pewne inicjatywy na rzecz pozyskiwania innych środków i podejmowania szerzej zakrojonych inicjatyw z zakresu rozwoju lokalnego. Pomimo faktu, że założone były z reguły przez samorządy, ich wpływ na decyzje LGD maleje.

Wartości dodanej realizacji osi IV LEADER należy upatrywać w uruchomieniu koła zamachowego rozwoju lokalnego oraz w stworzeniu platformy dialogu i współpracy na rzecz lokalnej społeczności, ale też na szerszym niż gmina obszarze. Wśród rekomendacji dla osi Leader znajdują się m.in.: szczegółowa diagnoza wszystkich LGD, potrzeba identyfikacji najlepszych LGD; opracowanie kryteriów jakościowych w działaniach LGD, wyodrębnienia roli i funkcji animatora w LGD. Z badania wynika, że lokalne grupy działania potrzebują: wdrożenia systemu dzielenia się wiedzą w ramach sieci, wsparcia opracowywania i wdrażania LSR, zapewnienia dostępu do precyzyjnej wiedzy, kampanii promującej działalność LGD, premiowania projektów będących kontynuacją. Odnośnie projektów współpracy badacze rekomendują wsparcie LGD poprzez m.in. powołanie swojego rodzaju punktu kontaktowego w sprawach związanych z projektami współpracy, wsparcie współpracy z KSOW czy Polską Siecią LGD, ułatwienie pozyskania partnerów zagranicznych dla LGD, rozważenie dopuszczenia możliwości realizacji projektów partnerskich w ramach podejścia LEADER w wybranych działaniach.

Szczegółowe informacje znajdują się w prezentacji – pobierz prezentacje

Kolejnym punktem programu posiedzenia było szczegółowe omówienie doświadczeń z pierwszych naborów w ramach poddziałania 19.2 „Wsparcie na wdrożenie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (w tym z wykorzystania generatora wniosków).

Z perspektywy LGD doświadczenia omówili Joanna Sokólska oraz Piotr Sadłocha, z perspektywy SW Justyna Durzyńska. W dyskusji udział wzięli Pani Joanna Gierulska Zastępca Dyrektora Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich MRiRW oraz Pan Bartosz Szymański Zastępca Dyrektora Departamentu Działań Delegowanych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Następnie omówiono potrzeby LGD w zakresie szkoleń oraz możliwości ich realizacji z planu działania KSOW. Najczęściej zgłaszane potrzeby szkoleń dotyczyły: oceny biznesplanów, karty oceny zgodności z PROW, zasad konkurencyjności. Uzgodniono, że rekomendacje odnośnie potrzeb szkoleniowych dla lokalnych grup działania w formie uchwały GTL zostaną przesłane członkom grupy tematycznej do zaopiniowania w trybie obiegowym.

Na posiedzeniu przedstawiono także informacje na temat inicjatyw Europejskiej Sieci na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Relację z seminarium „Osiąganie rezultatów metodą RLKS: wprowadzanie metody w życie” w Szwecji przedstawiła Inga Kawałek, przedstawiciel regionalnej sieci LGD woj. pomorskiego oraz Łukasz Tomczak, naczelnik Wydziału Rozwoju Terytorialnego MRiRW. Przedstawicielka Jednostki Centralnej KSOW Beata Szybińska (Fundacja FAPA) zaprezentowała wyniki prac grupy tematycznej ENRD pn. „Biznes na wsi”, a Agata Markuszewska (Fundacja FAPA) poinformowała
o zaproszeniach na warsztaty dot. zmian demograficznych i włączenia społecznego oraz na seminarium dotyczące rozszerzenia innowacyjności podejścia LEADER – pobierz prezentację.

Na koniec drugiego dnia posiedzenia GTL uzgodniono harmonogram i tematykę kolejnych spotkań.

Pierwszy dzień posiedzenia GTL miał charakter inny niż wszystkie dotychczasowe spotkania. Uczestnicy wzięli udział z warsztacie „Brokerzy Wiedzy”, którego scenariusz oparty jest na grze symulacyjnej. Gra – a w niej plansza, karty i pionki - dostarczyła uczestnikom nie tylko wiedzy i umiejętności, ale także emocji opartych na rywalizacji i współpracy.

Celem warsztatu, przeprowadzonego przez firmę EGO, było pokazanie w praktyczny sposób znaczenia monitoringu i ewaluacji dla skuteczności działań podejmowanych w ramach LSR. Podczas warsztatu uczestnicy zapoznali się z korzyściami wynikającymi z prawidłowo skonstruowanego systemu monitoringu i ewaluacji dla działań podejmowanych w ramach LSR. Sposób prowadzenia warsztatu pozwolił na wskazanie kluczowych elementów procesu monitoringu i ewaluacji, dał także jego uczestnikom wiedzę o różnorodności metod ewaluacji.

Prezentacja dotycząca gry Brokerzy wiedzy dostępna jest pod linkiem: https://prezi.com/q-kybwrd2um-/gra_brokerzy-wiedzy/

Zestaw dodatkowych źródeł na temat brokerów wiedzy – opracowanie dr Karol Olejniczak, EGO - pobierz